جراحی تعویض مفصل زانو

جراحی تعویض مفصل زانو که به عنوان آرتروپلاستی زانو نیز شناخته می شود، می تواند به تسکین درد و ترمیم عملکرد در مفاصل به شدت زانو کمک کند. این روش شامل جدا کردن استخوان و غضروف آسیب دیده، استخوان زانو و جایگزینی آن با مفصل مصنوعی (پروتز) ساخته شده از آلیاژ های فلزی، پلاستیک های درجه یک و پلیمر است.

در تعیین اینکه آیا تعویض زانو برای شما مناسب است، یک جراح ارتوپدی دامنه حرکت، پایداری و قدرت زانو را ارزیابی می کند. MRI از محل آسیب دیده می تواند به تعیین میزان خسارت کمک می کند.

پزشک شما با توجه به سن، وزن، سطح فعالیت، اندازه و شکل زانو و سلامتی کلی می تواند از بین انواع پروتز های زانو و روش های جراحی را انتخاب کند.

به دلایل مختلف ممکن است غضروف بین استخوان زانو دچار تخریب و آسیب گردد. از یک سطح نرم که به شکل لولا است، جهت جایگزینی غضروف و حرکت راحت تر استفاده می شود. این جراحی یک روش مناسب جهت بهبود شرایط بیماران استفاده می شود.

محتوا

آناتومی زانو

زانو، بلند ترین مفصل بدن است، و زانوها بایستی از سلامتی کامل برخوردار باشند تا شما قادر به انجام کارها و فعالیت های روزانه خود باشید. زانو، از استخوان فمور، تبیا و کاسه زانو تشکیل شده است. انتهای این سه استخوان، درست قسمتی که به یکدیگر می رسند، با غضروف مفصلی پوشیده و احاطه می شوند، مایعی نرم که از استخوان ها محافظت می کند و امکان حرکات آسان استخوان ها را فراهم می کند. رباط های بلند، فمور و تبیا را در کنار هم نگه می دارند و در نهایت باعث مقاومت و استحکام عضلات زانو می شود. تمامی سطوح زانو، توسط مایعی به نام غشای سینوویال پوشیده می شوند، این مایع باعث لغزش می شود و از ساییدگی استخوان ها بر روی یکدیگر نیز پیشگیری می کند.

تعویض مفصل زانو چیست؟

زانو یکی از مفاصلی است که بیشترین صدمات را در طی روز دریافت می کند، در هنگام راه رفتن، نشستن برخاستن و … تمامی فشار بر روی این مفصل قرار می گیرد. دلایل زیادی باعث افزایش تخریب غضروف ای مفصل می شود. اما گاهی برخی از موارد باعث سرعت بخشیدن به این تخریب می گردد، از جمله وارد شدن ضربه.

گاهی برخی از مفاصل سریع تر دچار فرسایش می شوند، از این رو باید بیشتر مراقبت آن ها بود. مفصل زانو و ستون فقرات از این دسته از مفاصل هستند. همانند سایر موارد پزشکی و مهندسی با تلاش یکدیگر توانستند از مفصل های مصنوعی جهت بهبود حرکت و بهتر شدن شرایط زندگی انسان استفاده کنند. رهایی از زانو درد های شدید، آرتروز شدید زانو و … با استفاده از این روش ایجاد شده است .

این جراحی باید تحت بیهوشی عمومی و در یک کلینیک مجهز توسط یک جراح ارتوپدی ماهر صورت گیرد. انتخاب بهترین جراح ارتوپدی باعث کاهش عوارض تعویض مفصل زانو به شمار می آید.

دلایل اصلی انجام تعویض مفصل زانو

شایع ترین دلیل جراحی تعویض زانو ، تسکین درد شدید ناشی از آرتروز است. افرادی که به عمل جراحی تعویض زانو احتیاج دارند، معمولاً در راه رفتن، بالا رفتن از پله ها و نشستن روی صندلی ها و برخواستن مشکل دارند. برخی نیز در حالت استراحت درد زانو دارند.

در تصمیم گیری برای انجام جراحی تعویض مفصل زانو، بهتر است موارد زیر را در نظر داشته باشید:

عدم بهبود درد و علائم با مصرف دارو
تغییر قابل توجه شکل ظاهری زانو
عدم بهبودی تورم زانوها
درد به هنگام خواب و استراحت
عدم تحمل درد برای بیمار

در صورتی که پاسخ به موارد بالا مثبت باشد، جراحی تعویض مفصل زانو توصیه می شود.

تعویض مفصل زانو درافراد دیابتی

یکی از معضلاتی که وجود دارد این است که گاها افراد در زمان واحد به دو بیماری دچار هستند. در این جا می خواهیم به کسانی بپردازیم که هم در نواحی مفاصل زانو خود با مشکلاتی روبرو هستند و نیز آنکه با دیابت نیز دست و پنجه نرم می کنند. در این مورد سوالی که اغلب بیماران می پرسند این است که آیا می توانند تحت عمل جراحی مفصل زانو قرار بگیرند یا خیر.

کسانی که هم دیابت دارند و هم درد هایی شدید را از سوی بیماری آرتروز متحمل می شوند باید این نکته را بدانند که اولین مرحله درمان دیابت این است که باید ابتدائا زانوان شان را عمل کنند سپس در جهت کنترل دیابت اقدامات لازم را عملی کند. زیرا که اسفاده از انواع داروهای مسکن برای کاهش درد مفصل زانو موجب می شود که با افزایش قند خون مواجه شوند در این زمان دیابت انها برایشان مشکل ساز می شود. از سویی دیگر می خواهیم بگوییم زمانی که بدن دردی را تحمل می کند در این زمان هورمون هایی در بدن ترشح می شوند که مانع کنترل دیابت می گردد و این دیابت ممکن است اوج بگیرد.

آیا زانوهای مصنوعی می توانند فرسوده شوند؟

یکی دیگر از خطرهای جراحی تعویض زانو ، عدم موفقیت مفصل مصنوعی است. استفاده روزانه حتی در قوی ترین قطعات فلزی و پلاستیکی نیز پوشیده است. در صورت استرس مفاصل با فعالیت های با ضربه زیاد یا اضافه وزن، خطر شکست در مفصل بیشتر است.

رایج ترین علل ایجاد آسیب به غضروف زانو

وارد شدن ضربه
تصادف
آرتروز زانو
مشکلات ارثی
عدم تحرک کافی و داشتن عضلات ضعیف
شیوه زندگی نامناسب
و …

برخی علل بروز آرتروز

استئوآرتریت (ساییدگی مفصل زانو): این عارضه عمدتا در سنین بالای 50 سال شایع می باشد، اما ممکن است در افراد جوان نیز دیده شود. در چنین حالتی، غضروف سفت می شود و در نهایت، استخوان ها بر روی هم ساییده می شوند. همین ساییدگی و سفت شدن، خود یکی از علل بروز درد می باشد.
آرتریت روماتوئید: در این عارضه، مایع سینوویالی که مفاصل را احاطه می کند، ملتهب و ضخیم می شود. این التهاب که مزمن و نسبتا شدید می باشد، منجر به بروز درد و سفتی در ناحیه درگیر می شود. آرتریت روماتوئید، یکی از رایج ترین انواع آرتروزهای التهابی می باشد.
آسیب و شکستگی زانو.

تعویض مفصل در چه افرادی باید انجام شود؟

این سوالی است که همواره از متخصصین ارتوپدی پرسیده می شود. کاندیدای تعویض مفصل زانو افرادی هستند که دچار تخریب شدید در زانو خود شده اند و توسط دارو درمانی، انجام فعالیت های فیزیوتراپی، آرتروسکوپی زانو درمان نمی شود و بیمار از درد بسیار رنج می برد. در واقع انجام تعویض مفصل زانو آخرین گزینه درمانی به شمار می آید.

چه زمانی جراحی تعویض زانو توصیه می شود؟

زمانی که درد و سفتی زانو مانع از انجام فعالیت روزانه فرد، از جمله راه رفتن، و یا بالا رفتن از پله ها شود
درد های خفیف و شدیدی که به هتگام استراحت و خواب فرد را آزار می دهد
التهاب و تورم زانو که با مصرف دارو و یا استراحت کردن هم برطرف نمی شود
بدفرمی های زانو
عدم بهبود علائم و درد با وجود انجام فیزیوتراپی

هیچ گونه محدودیت سنی و وزنی برای این جراحی وجود ندارد. اکثر افرادی که تحت جراحی تعویض مفصل زانو قرار می گیرند، بین 50 تا 80 سال هستند، اما گاهی این جراحی برای افراد جوان نیز توصیه می شود.

آمادگی قبل از جراحی تعویض مفصل زانو

قبل از جراحی، مصرف دارو، ویتامین و مکمل ها محدود می شود، ممکن است مصرف برخی داروها قبل از جراحی قطع، و داروهای دیگری جایگزین شوند. داروهای رقیق کننده خون و داروهای ضد التهابی مانند آسپیرین، قبل از جراحی بایستی قطع شود.

بهتر است شب قبل از جراحی، چیزی نخورید و نیاشامید، تا احتمال بازگشت مواد از معده و حالت تهوع و استفراغ به حداقل برسد.

به بیماران توصیه می شود که چند هفته قبل از جراحی از عصا و یا واکر استفاده کنند.

بهتر است روز جراحی فردی همراه شما باشد، زیرا که شما قادر به رانندگی نخواهید بود.

در منزل نیز، وسایل مورد نیازتان را دسترس قرار دهید تا نیازی به خم شدن، کش آمدن و وارد کردن فشار به زانوهایتان نباشد.

قبل از جراحی، آزمایش خون از بیمار گرفته می شود تا آنزیم های کبدی، کلیوی، علائمی از آنمی و کم خونی، عفونت و یا اختلالات متابولیسمی بررسی گردد.

عکس برداری از قفسه سینه، هر گونه مشکل قلبی و ریوی، و یا عوارض ناشی از بیهوشی نیز مشخص می شود.

با رعایت نکات گفته شده قبل از جراحی، می توانید به تسهیل روند جراحی کمک کنید. داشتن اضافه وزن و چاقی یکی از علل عدم موفقیت جراحی و یا جا به جا شدن غضروف بعد از جراحی می باشد.

مراحل تعویض مفصل زانو

همانطور که از نام عمل جراحی آرتروپلاستی پیدا است در این روش مفصل زانو به وسیله یک عمل جراحی دقیق و پیچیده تعویض می شود که در ادامه مراحل مختلف این جراحی را برای آگاهی و آشنایی شما ذکر می کنیم.

بیهوشی؛ دربیهوشی عمومی شما به خواب می روید و در بیهوشی موضعی، بیدار هستید و از قسمت کمر به پایین بی حس خواهید بود.

عمل جراحی؛ تقریبا بین 1 تا 2 ساعت زمان می برد. بهترین جراح تعویض مفصل زانو و متخصص ارتوپد دکتر پویان علوی نژاد در اتاق عمل غضروف ها و استخوان های آسیب دیده شما را برداشته و ایمپلنت های پلاستیکی و فلزی را جایگزین آن خواهد کرد. آنقدر دقیق این کار انجام می شود که گویی از ابتدا همانگونه بوده است.

اقدامات بعد از جراحی تعویض مفصل زانو در بیمارستان

کاملا طبیعی است که فرد بعد از جراحی درد داشته باشد. به همین خاطر داروهایی از سوی پزشک تجویز می شود تا درد کنترل شود. شدت درد با گذشت چند روز از جراحی کمتر خواهد شد.

شما یک تا دو ساعت به اتاق بهبودی منتقل می شوید. سپس به اتاق بیمارستان خود منتقل خواهید شد، جایی که احتمالاً چند روز در آن خواهید ماند. داروهای تجویز شده توسط پزشک باید به کنترل درد کمک کنند.

در طول مدت بستری در بیمارستان، شما را به حرکت دادن پا و مچ پا تشویق می کنید، که باعث افزایش جریان خون به عضلات پا می شود و به جلوگیری از تورم و لخته شدن خون کمک می کند. برای محافظت بیشتر در برابر تورم و لخته شدن، احتمالاً رقیق کننده خون خواهید بود و از شیلنگ یا چکمه فشرده سازی استفاده خواهید کرد.

از شما خواسته می شود تمرینات مکرر تنفسی را انجام دهید و به تدریج سطح فعالیت خود را افزایش دهید.

روز بعد از عمل، یک فیزیوتراپی به شما نشان می دهد که چگونه می توانید زانوی جدید خود را ورزش کنید. بعد از ترک بیمارستان، شما به فیزیوتراپی در خانه یا مرکز ادامه خواهید داد.

طبق دستورالعمل، تمرینات خود را به طور مرتب انجام دهید. برای بهترین بهبود ، تمام دستورالعمل های تیم مراقبت خود را در مورد مراقبت از زخم ، رژیم غذایی و ورزش دنبال کنید.

یکی از راه های محافظت از زانوها، استفاده از زانو بند است، در برخی مواقع استفاده از زانو بند به هنگام خواب توصیه می شود.

مراقبت های بعد از جراحی مفصل زانو

مراقبت از زخم جراحی: پانسمان باید هر چند وقت یکبار تعویض شود.
مقابله با تورم اندام: میزان کمی تورم طبیعی است اما در صورت افزایش تورم در نواحی عمل شده سریعا به متخصص اطلاع دهید.
تغذیه: ممکن است قدری بی اشتها باشید در چند هفته بعد از عمل. از رژیم غذایی تجویز شده توسط دکتر اورتوپد خود پیروی کنید.
فعالیت های بدنی: بعد از حدود یک ماه تا دو ماه می توانید به فعالیت های روزانه اندک اندک بازگردید. البته با مشورت متخصص.
جلوگیری از تشکیل لخته: داروهایی که برای جلوگیری از لخته شدن خون در اندامهای تحتانی به شما داده می شود را به درستی مصرف کنید.
رعایت دستورات و انجام نرمش هایی که فیزیوتراپ به شما آموزش می دهد، طبق یک برنامه منظم وبصورت روزانه.
در چند هفته بعد از جراحی شما باید از واکر یا عصای زیر بغل استفاده کنید.
راه رفتن در منزل: شما باید طبق یک برنامه منظم، روزانه به مقدار معین و البته با نظر پزشک در منزل راه بروید.
پیاده روی: باید هر روز زمان و مسافت راه رفتن بیشتر شود و بهتر است در صورت امکان بعد از مدتی هر روز در خارج از منزل هم پیاده روی داشته باشد.

نتایج جراحی تعویض مفصل زانو

برای بیشتر افراد ، جایگزینی زانو باعث تسکین درد ، بهبود تحرک و کیفیت بهتر زندگی می شود. و انتظار می رود بیشتر تعویض زانو بیش از 15 سال طول بکشد.

سه تا شش هفته بعد از عمل ، شما به طور کلی می توانید بیشتر فعالیت های روزانه ، مانند خرید و خانه داری سبک را از سر بگیرید. در صورتی که بتوانید عضلات کافی برای عملکرد ترمز و شتاب دهنده داشته باشید و اگر هنوز داروهای ضد درد را مصرف نمی کنید ، رانندگی نیز در حدود سه هفته امکان پذیر است اگر زانوی خود را به اندازه کافی خم کنید تا بتوانید در ماشین بنشینید.

بعد از بهبودی ، می توانید در فعالیتهای مختلف کم تأثیر ، مانند پیاده روی ، شنا ، گلف یا دوچرخه سواری شرکت کنید. اما شما باید از فعالیت های تأثیر بیشتر جلوگیری کنید – از جمله دویدن ، اسکی ، تنیس و ورزش هایی که شامل تماس یا پریدن می شوند. در مورد محدودیت های خود با پزشک خود صحبت کنید.