آرتروسکوپی زانو

امروزه افراد زیادی با مشکل درد زانو به متخصص ارتوپدی مراجعه می کنند. برخی از این افراد با انجام درمان های ساده می توانند سالیان زیادی با زانوی خود کنار آمده و زندگی نمایند. اما در این دوره به دلیل طرز زندگی نادرست، افرادی هستند که نیاز به انجام جراحی های زانو پیدا می کنند،  تا به راحتی و بدون درد بتوانند به زندگی خود ادامه دهند. از جمله روش هایی که امروزه مورد استقبال متخصصین ارتوپد و بیماران قرار گرفته است، آرتروسکوپی زانو می باشد.

آناتومی زانو

در همه افراد زانو از پر تحرک ترین اعضا به شمار می رود و همچنین وزن فرد را زانوها متحمل می شوند. زانو از بزرگترین مفاصل بدن و همچنین از پیچیده ترین مفاصل بدن به شمار می رود.

زانو از استخوان های متعددی ساخته شده است. مانند:استخوان ران ، قسمت فوقانی زانو و…

از دیگر قسمت های مهم زانو که در ساختمان مفصل زانو هستند عبارتند از :

غضروف مفصلی

این غضروف در انتهای استخوان ران و پشت غضروف مفصلی را می پوشاند. این ماده در تسهیل حرکات استخوان های موجود درمفصل زانو نقش مهمی را ایفا می کند. بنابراین فرد بدون هیچ مشکلی می تواند زانو های خود را حرکت دهد.

 سینوویوم

سینوویوم یا همان لایه  سینوویال  قسمتی از مفصل زانو است که از یک لایه لغزنده تشکیل شد است. این ماده لغزنده با پوشاندن غضروف سبب می شود تا غضروف به راحتی آزاد شده و بدون کمترین اصطکاکی با سایر مفاصل حرکت نماید.

منیسک

منیسک از دو غضروف گوی مانند تشکیل شده است که ، باعث می شود تا استخوان ران و لگن به راحتی فعالیت کنند. منیسک سبب می شود تا مفاصل در جای خود ثابت باشند. پارگی منیسک عوارض نامطلوبی را برای مفصل زانو پدید می آورد.

استخوان ها با کمک رباط ها به هم متصل می شوند. چهار رباط اصلی در ساختمان زانو  وجود دارد که  استخوان ها را منسجم در کنار یکدیگر نگه می دارند و ثبات آن ها را تقویت می کند.

رباط

اتصال استخوان ها به یکدیگر توسط رباط ها صورت می گیرد.

آرتروسکوپی زانو چیست؟

در روش آرتروسکوپی بیماران با کمک جراحی درمان می شوند. برای انجام آرتروسکوپی زانو، جراح با ایجاد برش بسیار کوچک و با کمک یک دوربین میکروسکوپی به نام آرتروسکوپ داخل زانو را مشاهده کرده و بافت و مفاصل زانو را مورد بررسی قرار می دهد. همچنین در صورتی که مشکلات مربوط به مفصل زانو ناچیز باشد و نیاز به جراحی های تهاجمی نباشد با کمک آرتروسکوپ، ارتوپد اقدام به جراحی و درمان می نماید.

با کمک آرتروسکوپی می توان تمامی مشکلات مرتبط به زانو را بررسی نمود. این مشکلات شامل پارگی منیسک زانو و رباط های مفصلی نیز می شود. در این میان می توان با آرتروسکوپی رباط های مفصلی را که دچار مشکل شده اند را به راحتی درمان نمود. بهره بردن از این روش در افرادی که دارای بیماری و مشکلات زانو هستند، دارای عوارض بسیار کم و نادری است و همچنین ایمنی این روش بسیار بالاست.

تنها نکته ای که دکتر علوی نژاد متذکر می شود این است که باید بیمار در خصوص میزان مشکلات زانو و درمان آن و همچنین مدت زمان دوره نقاهت خود آگاهی کامل و کافی را داشته باشد، تا بتواند به راحتی برای انجام آرتروسکوپی زانو برنامه ریزی نمایند.

چه افرادی نیاز به انجام آرتروسکوپی زانو هستند؟

افرادی که دچار ایجاد مشکل در زانو خود هستند، و با کمک دارو درمان و انجام فعالیت های فیزیوتراپی نمی توان مشکلات آن ها را رفع نمود، از طرفی این مشکلات به مرحله جدی نرسیده و در همان مراحل ابتدایی قرار دارند می توان به کمک روش آرتروسکوپی زانو اقدام به انجام آن نمود.

لازم به ذکر است که انتخاب نوع درمان به نظر جراح ارتوپدی شما دارد. بنابراین جراح در یک جلسه مشاوره بعد از معاینه شما، مشاهده تصاویر زانو شما و … می تواند مناسب بودن این روش جراحی را برای شما بیان کند

چه آسیب هایی را می توان با آرتروسکوپی زانو تشخیص داد؟

• پارگی رباط صلیبی قدامی ACL
• پارگی رباط صلیبی خلفی PCL
• پارگی و شل شدگی غضروف زانو
• شکستگی های استخوان زانو
• تورم مفاصل و…

اقدامات قبل از آرتروسکوپی زانو

جراحی آرتروسکوپی زانو،  نیاز به اقدامات اولیه و مراقبت های خاصی می باشد. مانند:

• تمامی دارو ها و مکمل های مصرفی خود را که در حال حاضر از آن ها استفاده می کنید، به متخصص ارتوپدی بگویید. در صورت مصرف دارو های بدون نسخه نیز هم باید با متخصص ارتوپدی درمیان گذاشته شود.
• در صورت مصرف آسپرین و یا ایبوپروفن ، در صورت صلاح دید جراح ارتوپدی ، باید مصرف این دارو ها را از چند روز تا چند هفته قبل از جراحی متوقف شود.
• بین 6 تا 12 ساعت قبل از انجام جراحی، فرد نباید هیچ گونه خوراکی و یا نوشیدنی بنوشد.
• انجام تمامی آزمایشات قبل از جراحی ضروری است.

دستورالعمل های پذیرش

در صورتی که سلامت عمومی شما خوب باشد آرتروسکوپی زانو به احتمال زیاد به صورت سرپایی انجام خواهد شد و نیازی نیست شما در بیمارستان بستری شوید.

درباره هرگونه دارو یا مکملی که مصرف می کنید با جراح ارتوپد خود مشورت کنید شاید ممکن باشد برخی از داروها را قبل از جراحی قطع کنید.

مزایای روش آرتروسکوپی زانو

مهم ترین مزیت روش عمل آرتروسکوپی زانو، بهبودی عملکرد مفصل زانو است. سایر مزایای آرتروسکوپی زانو در زیر به آنها اشاره شده است:

• تحمل درد کمتر پس از جراحی
• کم بودن مدت نقاهت بعد از عمل
• کم بودن تعداد برش ها
• پایین بودن هزینه جراحی
• کاهش عوارض پس از عمل

عوارض بعد از جراحی آرتروسکوپی زانو

عمل آرتروسکوپی مانند هر عمل دیگر عوارض خود را دارد ولی برای پیشگیری از عوارض لازم است به توصیه های پزشک گوش کنید. عوارض آرتروسکوپی زانو عبارتند از:

• شکستن تجهیزات
• عفونت
• آسیب به داخل مفصل مورد نظر
• دیستروفی سمپاتیک
• خونریزی داخل مفصل
• صدمه به عروق و اعصاب مفصل درگیر
• سرگیجه و حالت تهوع به دلیل استفاده از دارو های بیهوشی و یا بی حسی

مراقبت های بعد از آرتروسکوپی زانو

به دلیل آن که جراحی آرتروسکوپی زانو، یک جراحی نیمه تهاجمی است، مدت زمان انجام جراحی حدود یک ساعت می باشد.

• بعد از انجام جراحی آرتروسکوپی زانو، فرد باید استراحت نماید، زیرا زانو پانسمان داشته و نباید تحرک داشته باشد.
• برای کاهش تورم و کبودی در زانو از یک بسته یخ استفاده می شود. استفاده از یخ سبب می شود تا درد نیز کاهش یابد.
•  در روز بعد از جراحی، فرد باید بتواند به کمک شخصی دیگر پای خود را بلند کند و حرکت نماید.
• جراح ارتوپد با توجه به شرایط بیمار مراقبت هایی را متذکر می شود که باید انجام شود.
• بعد از گذشت حدود یک هفته از جراحی فرد باید به جراح ارتوپدی برای معاینه اولیه مراجعه نماید.
• در کنار مراقبت های گفته شده، باید رژیم های غذایی و ورزشی مناسبی را بسته به شرایط بیمار تجویز کرد.
• برای بهبود زانو بعد از آرتروسکوپی، باید فرد بتواند به کمک یک درمانگر، حرکات ورزشی و تمرینات لازم را انجام دهد. تا عضلات زانو تقویت شده و فرد بتواند به راحتی راه برود.
• به فرد توصیه شود تا برای جلوگیری از لخته شدن خون، اقدام به حرکت کردن نماید تا به ترومبو آمبولی دچار نشود.
• بیمار می تواند بعد از گذشتن 5 الی 14 روز از جراحی به راحتی راه برود.

آمادگی های پیش از انجام جراحی آتروسکوپی زانو

• انجام آزمایش و تست ها

جراح ارتوپد برای اطمینان از سلامت جسمی فرد، یک سری از آزمایشات را قبل از انجام جراحی، تجویز می نماید. این آزمایش صرفا برای اطمینان جراح ارتوپد از انتخاب آرتروسکوپی به منظور درمان عارضه ی موجود ، می باشد.

از جمله آزمایش ها و تست هایی که ممکن است جراح ارتوپد تجویز نماید ، انجام آزمایش خون و تست الکتروکاردیوگرام (EKG) می باشد.

دیگر آزمایشات :

• شمارش کامل خون CBC
• میزان رسوب اریتروسیت ESR
• الکترولیت های سرم
• میزان عملکرد کلیه
• زمان پروترومبین (PT)
• ترومبوپلاستین جزئی فعال زمان aPTT
• آزمایش ادرار
• کشت ادرار

ورزش ها و حرکات اصلاحی پس از عمل آرتروسکوپی زانو

با اینکه روش آرتروسکوپی روش بی خطر و با حداقل عوارض در درمان بیماری های زانو محسوب می شود، ولی برای بهبودی سریع قدرت حرکت مفصل های زانو، ضروری است برنامه تمرینی منظم را اجرا کنید. پزشکان مقدار و شکل حرکات را به بیماران آموزش می دهند ولی برای کسب نتیجه بیماران می توانند تمرینات را 2 تا 3 بار در روز به مدت 20 تا 30 دقیقه انجام دهند. چنانچه تعداد تمرینات کم باشد کافی نیست و اگر بیش از حد باشند نیز ضرر دارد. اگر در طول مدت تمرین دردی را احساس کردید فورا به پزشک خود اطلاع دهید. در زیر برخی از حرکات اورده شده است:

• حرکت ورزشی با هدف تقویت عضلات چهار سر ران

بر روی شکم دراز کشیده، و زیر قوزک پایی که عمل جراحی کردید حوله ای را گرد کرده و قرار دهید. قوزک پا را به خوله فشار دهید و پاهایتان را بکشید. به مدت 5 ثانیه پاها را در این حالت نگه دارید و سپس برای استراحت کردن عضلات پا را شل کنید. این تمرین را 10 مرتبه انجام دهید.

• حرکت ورزشی با هدف تقویت عضلات باسن

در این جرکت به پشت شکم دراز بکشید، کف پاها را با زمین تماس دهید و سپس عضلات باسن خود را منقبض کنید . این حرکت را به مدت 5 ثانیه نگه دارید و برای 10 مرتبه تکرار کنید.

• حرکت ورزشی با هدف بلند کردن پای کشیده در حالت درازکش

برای این حرکت به پشت شکم دراز بکشید، زانوی سالم خود را خم کنید و زانوی عمل شده خود را بر روی زمین کاملا کشیده نگه دارید و حدود 15 سانت از روی زمین بلند کنید. سپس به مدت 5 ثانیه این حالت را نگه دارید. این حرکت را به مدت 10 ست تکرار کنید.

• حرکت ورزشی با هدف خم کردن زانوها در حالت درازکش

در این حرکت به پشت بخوابید، کف پای سالم را بر روی زمین گذاشته و سپس زیر زانو های عمل شده را بادست گرفته و زانو را به کمک آن صاف نگه دارید به طوریکه در ناحیه پایین زانوی خود احساس کشش کنید. به مدت 5 ثانیه به این حالت بمانید و در اخر استراحت کنید. این حرکت را در 10 نوبت تکرار کنید.