دررفتگی مفصل اکرومیوکلاویکولار
دررفتگی مفصل اکرومیوکلاویکولار (AC) معمولاً در اثر افتادن مستقیم روی شانه ایجاد میشود. تیغه شانه (کتف) به سمت پایین کشیده می شود و استخوان ترقوه بالا می آید. این آسیب به ویژه در ورزش های تماسی و دوچرخه سواری رایج است. اگر شدت این دررفتگی شدید باشد نیاز به جراحی می باشد. امروز می خواهیم در مورد در رفتگی این نوع مفصل و درمان آن با شما صحبت کنیم.
محتوا
مفصل آکرومیوکلاویکولار کجاست؟
شانه متحرک ترین مفصل در بدن است و به همین دلیل آرایش پیچیده ای از ساختارها برای تثبیت شانه در حین حرکت لازم است. ترقوه (استخوان گردن) بخشی جدایی ناپذیر از ثبات و عملکرد شانه است زیرا به حمایت از شانه و کتف (تیغه شانه) کمک می کند. ترقوه مفصلی را با بخشی از استخوان کتف به نام آکرومیون تشکیل می دهد. این مفصل، مفصل آکرومیوکلاویکولار (ACJ) نامیده میشود و امکان حرکات بسیار کوچک بین کتف و ترقوه را در طول حرکت طبیعی شانه فراهم میکند. با این حال، متأسفانه این مفصل می تواند مستعد آسیب باشد.
برای تثبیت این مفصل، آرایش پیچیده ای از رباط ها وجود دارد. اینها را می توان به دو گروه تقسیم کرد. رباطهای کپسولی آکرومیوکلاویکولار و رباطهای کروکلاویکولار (CC) که به نوبه خود از رباطهای کرونوئید و ذوزنقه تشکیل شدهاند. هنگامی که این رباط ها آسیب می بینند، دررفتگی مفصل آکرومیوکلاویکولار (ACJ) می تواند رخ دهد.
دررفتگی مفصل اکرومیوکلاویکولار چیست؟
دررفتگی این مفصل زمانی اتفاق می افتد که انتهای خارجی ترقوه از آکرومیون در برود. بسته به شدت آسیب، درجات مختلفی از آسیب ممکن است رخ دهد. هر چه درجه آسیب بیشتر باشد، تورم بیشتر می شود. درجات خفیف معمولاً نیازی به مداخله جراحی ندارند در حالی که درجه های شدید در رفتگی نیازی به مداخله جراحی دارند. تصمیم برای جراحی معمولاً به علائم بیمار و همچنین نیازهای افراد و به طور بالقوه انواع ورزش و فعالیت های انجام شده بستگی دارد.
آسیب های مفصل آکرومیوکلاویکولار می تواند در هر سنی اتفاق بیفتد، اما بیشتر در گروه سنی 20 تا 40 سال رخ می دهد و در مردان 5 برابر بیشتر از زنان است. این آسیب در ورزش های تماسی مانند راگبی رایج است. سایر ورزشها با خطر افتادن روی شانه، مانند دوچرخهسواری، اسکی و سوارکاری می باشند.
علائم دررفتگی مفصل اکرومیوکلاویکولار چیست؟
علائم بالینی بسته به درجه آسیب متفاوت است و معمولاً علائم شدیدتر با درجات بالاتر آسیب وجود دارد. درد و حساسیت روی مفصل شایعترین علائم هستند، بهویژه زمانی که بازوی آسیبدیده روی سینهی آنها کشیده میشود، در صورتی که فرد بخواهد روی شانه آسیبدیده خود بخوابد، درد خیلی زیادی را تجربه می کند. تورم روی مفصل AC نیز رایج است و ترقوه برجستهتر با درجات بالاتر آسیب دیده میشود. علائم این دررفتگی عبارتند از:
- درد در انتهای استخوان ترقوه یا بالای شانه.
- دردی که با بلند کردن اجسام سنگین یا بلند کردن بازو از بالای سر تشدید می شود.
- تورم بالای شانه
علل و عوامل خطر دررفتگی مفصل اکرومیوکلاویکولار
دررفتگی مفصل آکرومیوکلاویکولار معمولاً در اثر افتادن مستقیم روی نقطه شانه یا روی بازوی و آرنج ایجاد می شود. بنابراین افرادی که در ورزش های تماسی شرکت می کنند بیشتر تحت تأثیر قرار می گیرند، اما یک افتادن ساده روی یک سطح سخت می تواند در افراد مسن منجر به آسیب و دررفتگی شود. درجه دررفتگی مفصل AC به میزان آسیب به رباطهای آکرومیوکلاویکولار و کروکلاویکولار بستگی دارد.
چگونه دررفتگی مفصل اکرومیوکلاویکولار تشخیص داده می شود؟
تشخیص در مرحله ی اول بر اساس معاینه بالینی و عکسبرداری رادیوگرافی انجام می شود. ترقوه برجسته، حساسیت مفصل به لمس و بی ثباتی ترقوه ممکن است در زمان معاینه بالینی وجود داشته باشد. گاهی اوقات حرکت شانه نیز میتواند منجر به یک صدای قابل شنیدن و دردناک شود زیرا ترقوه بیشتر از موقعیت دررفته خود جابجا میشود. رادیوگرافی به تعیین درجه جابجایی ترقوه کمک می کند، به خصوص در آسیب های حاد که درجه تورم می تواند میزان آسیب را پنهان کند. همچنین در تعیین اینکه آیا شکستگی های مرتبط دیگری وجود دارد یا خیر کمک می کند. می توان از اسکن MRI برای روشن شدن میزان آسیب استفاده کرد.
درمان دررفتگی مفصل اکرومیوکلاویکولار
درمان دررفتگی این مفصل به درجه آسیب بستگی دارد. جراحات خفیف را می توان به صورت غیر جراحی درمان کرد. پس از یک دوره اولیه ناراحتی، درد برطرف میشود و بهبودی بین 6-12 هفته طول می کشد.
چه درمان های غیر جراحی وجود دارد؟
استراحت، کاهش فعالیت، داروهای مسکن ها و ضدالتهاب مانند بسیاری از آسیب ها اولین قدم هستند. فیزیوتراپی به کاهش تورم، بازگرداندن دامنه حرکتی و کنترل عضلات به شانه کمک می کند. از بلند کردن اجسام سنگین باید حداقل به مدت 8 هفته اجتناب شود، اما ممکن است در آسیب های بیشتر به مدت طولانی تری نیاز باشد. تزریق داخل مفصلی (کورتیزون) استروئید می تواند در صورت تداوم علائم در دررفتگی های درجه پایین مفید باشد.
آیا برای آسیب مفصل اکرومیوکلاویکولار به جراحی نیاز دارم؟
اگر درد شانه شما در دو هفته اول آرام نشود، و نتوانید به انجام فعالیت های روزمره خود بازگردید و یا شدت آسیب زیاد باشد. پزشک متخصص ارتوپد در اهواز ممکن است جراحی را توصیه نماید. هدف از جراحی تثبیت مفصل AC است. این می تواند به روش های مختلفی انجام شود و به ماهیت آسیب و همچنین زمان سپری شده پس از آسیب بستگی دارد. این ممکن است یک روش ترمیم آرتروسکوپی شانه یا یک جراحی باز باشد. هر دو روش می تواند موفقیت آمیز باشد.
سوالات متداول
آقای دکتر من بدنسازی قدرتی کار میکنم و الان مدتی هست ورزشو کنار گذاشتم که بدلیل درد بالای شانه سمت راستم که با حرکت دادن گردن به سمت مخالف درد بیشتر میشود. و بعضاً عضله کول و دلتویید خلفی و دلتویید قدامی و استخوان ترقوه ام درد بدی دارد مخصوصا زمانی که وسیله ای برای چند دقیقه با دست نگه میدارم. ولی هیچ گونه کبودی یا برجستگی مشاهده نکردم. آیا نیاز به مراجعه به پزشک و عکسبرداری هست لطفاً راهنمایی کنید ممنون میشم