آرتروپلاستی زانو

آرتروپلاستی زانو که به عنوان تعویض مفصل زانو نیزشناخته می شود، جراحی برای جایگزینی مفصل آسیب دیده زانو با مفصل مصنوعی (از فلز، سرامیک یا پلاستیک) می باشد. پزشک متخصص ارتوپد اغلب کل مفصل را با مفصل مصنوعی جایگزین می کند (تعویض کامل مفصل). در موارد کمتر، فقط قسمت آسیب دیده مفصل را جایگزین می شود. مفصل زانو رایج ترین مفصلی هستند که جایگزین می شود. امروز می خواهیم در مورد آرتروپلاستی زانو و دلایل انجام ان با شما صحبت کنیم.

جراحی آرتروپلاستی زانو چیست؟

آرتروپلاستی یک روش جراحی است که می تواند با جایگزینی بخشی یا تمام مفصل با قطعات مصنوعی (به نام پروتز) به بازیابی عملکرد مفصل کمک کند. آرتروپلاستی در اصل نام دیگری برای جایگزینی مفصل است. ممکن است فقط شامل تعویض جزئی مفصل شود یا می تواند یک جایگزین کامل مفصل باشد.

افراد بسیار زیادی در هنگام راه رفتن، بالا رفتن از پله و یا انجام فعالیت های ساده روزانه خود، با مشکلات زیادی از جمله درد در ناحیه زانو رو به رو هستند. این افراد برای درمان این درد  اقدامات بسیاری را انجام می دهند. از جمله این اقدامات : دارو درمانی، ورزش درمانی، کاهش وزن و یا تلفیقی از این روش ها را می توان نام برد.

در صورتی که  با انجام اقدامات بیان شده، درد های زانو و بیماری های مربوط به آن کاهش پیدا نکند، فرد اقدام به انجام جراحی آرتروپلاستی زانو می نماید. در این افراد با جایگزین کردن پروتز های زانو، می توان روند زندگی را بهبود بخشید و درد را در زانو و اطراف آن به میزان قابل توجهی کاهش داد و یا از بین برد. زیرا با اصلاح زانو فرم پا بهبود پیدا کرده و در صورتی که به کمر و مچ پا نیز فشار وارد می شد، این فشار ها را از بین خواهد رفت.

از جمله جراحی هایی که بر روی زانو انجام می شود، آرتروپلاستی زانو است. در این روش با جایگزین کردن مفصل زانو، در افرادی که  آسیب های جدی به زانوی شان وارد شده است ، می توان راه رفتن و حرکات زانوی فرد ، را بهبود داد. با انجام دادن جراحی آرتروپلاستی زانو، فردی که به درد های بسیار زیاد و یا آسیب های شدید در زانو خود مبتلاست می تواند به راحتی از این درد ها فارق شده و درمان شوند. این جراحی به افرادی توصیه می شود که برای درمان زانو درد خود همه ی راه های درمانی را انجام داده اند و به جواب نرسیده اند.

دلایل نیاز به آرتروپلاستی زانو

• درد مفاصلی که با درمان‌های غیرجراحی مانند فیزیوتراپی، داروها، بریس‌ها، تزریق‌ها، وسایل کمکی راه رفتن و استراحت بهتر نشده است.
• سفتی مفاصل و محدودیت حرکتی که انجام فعالیت های روزمره زندگی حنی راه رفتن را برای شما دشوار یا غیرممکن می کند.
• تورم (التهاب) که با داروها یا تغییر شیوه زندگی بهبود پیدا نمی کند.

این علائم می تواند ناشی از چندین بیماری باشد، از جمله

• آرتریت، به ویژه آرتروز زانو
• روماتیسم مفصلی
• شکستگی و اسیب شدید زانو
• منیسک زانو
• نکروز آواسکولار (فقدان خون رسانی به استخوان).

در این جراحی با جایگزین کردن مفصل زانو با پروتز های موجود در بازار، جراح تمامی غضروف ها و استخوان های آسیب دیده را برداشته و به جای آن از پروتز استفاده می نماید. ممکن است فرد بعد از انجام جراحی، به التهاب، لختگی خون و در مواردی نادر به عفونت دچار شود.

اقدامات قبل از جراحی آرتروپلاستی زانو

• ممکن است فرد برای انجام جراحی نیاز داشته باشد تا تحت بیهوشی عمومی و یا بی حسی قرار گیرد. این که کدام مورد برای بیمار استفاده شود، با توجه به شرایط بیمار و تجویز جراح ارتوپدی، می باشد. افرادی که به بیماری های قلبی و عروقی مبتلا هستند کاندید بی حسی موضعی می باشند.
• همچنین آزمایش های خون، برای بررسی کبد، کلیه ها و آزمایش ادرار برای بررسی کم خونی، عفونت های غیر طبیعی انجام می شود.
• همچنین افراد از لحاظ سلامت ریه و قلب با انجام اشعه از قفسه سینه، مورد بررسی قرار می گیرد.
•   بعد از بررسی سلامت جسمی بیمار، نوبت به بررسی خود بیمار از لحاظ میزان وزن و فعالیت می رسد. مثلا فردی که دارای 30 کیلوگرم اضافه وزن می باشد، فشار بسیار زیادی به زانو ها بعد از انجام جراحی وارد می شود. بنابراین نیاز است تا جای ممکن  وزن خود را کاهش دهد. همچنین افراد جوانی که خواهان فعالیت های جسمی و سنگین بعد از جراحی آرتروپلاستی زانو هستند، نیز باید در خصوص انجام فعالیت های خود و نحوه انجام آن با پزشک خود مشورت نمایند.
•  استفاده از آنتی بیوتیک ها معمولا 30 دقیقه قبل از انجام جراحی آرتروپلاستی زانو در فرد صورت می گیرد. همچنین ممکن است برای جراحی از تجهیزات مخصوصی برای نگه داری ساق پا و یا زانو استفاده شود ، تا در حین جراحی تکان نخورد و فیکس بماند. 

مراحل انجام جراحی آرتروپلاستی زانو

جراحی آرتروپلاستی زانو یا تعویض مفصل زانو (Total Knee Arthroplasty) یکی از روش‌های مؤثر برای درمان درد مزمن، آرتروز پیشرفته و اختلال عملکرد مفصل زانو است. این عمل با هدف جایگزینی سطوح آسیب‌دیده مفصل با پروتزهای مصنوعی انجام می‌شود. در ادامه، مراحل این جراحی را به‌صورت علمی و گام‌به‌گام توضیح داده‌ام:

مراحل انجام جراحی آرتروپلاستی زانو

1. بیهوشی بیمار
   جراحی معمولاً با بیهوشی عمومی یا بی‌حسی اسپاینال (نخاعی) انجام می‌شود که انتخاب آن به شرایط پزشکی بیمار و نظر متخصص بیهوشی بستگی دارد.
2. برش جراحی روی زانو
   جراح یک برش عمودی روی سطح جلویی زانو ایجاد می‌کند تا به مفصل دسترسی پیدا کند.
3. آماده‌سازی استخوان‌ها
   قسمت‌های آسیب‌دیده غضروف و استخوان از روی استخوان ران (فمور)، درشت‌نی (تیبیا) و گاهی کشکک (پاتلا) تراشیده و برداشته می‌شود.
4. قرار دادن ایمپلنت (پروتز مصنوعی)
   سطوح تراشیده‌شده استخوان با قطعات فلزی و پلاستیکی سازگار با بدن جایگزین می‌شوند تا مفصل جدید ایجاد شود. این قطعات ممکن است با سیمان استخوانی یا به‌صورت بدون سیمان (فشار فیت) در جای خود ثابت شوند.
5. تست حرکت مفصل جدید
   قبل از بستن زخم، جراح حرکت زانو را بررسی می‌کند تا از تطابق صحیح پروتزها و دامنه حرکت مناسب اطمینان حاصل کند.
6. بستن بافت‌ها و پوست
   لایه‌های عضلات، بافت زیرجلدی و پوست با بخیه‌های قابل جذب یا نخ‌های جراحی بسته می‌شوند.
7. پانسمان و قرار دادن درن (در صورت نیاز)
   ممکن است یک درن برای خروج ترشحات موقتی در ناحیه زانو قرار داده شود.

مراقبت های بعد از آرتروپلاستی زانو چیست؟

بعد از انجام جراحی، برای افراد کمی مشکل است تا به فعالیت های عادی و روزانه خود برسند. زیرا تا مدت ها نیاز است تا فرد با کمک شخص دیگر و یا ابزار کمکی به کار های خود رسیدگی نمایند.

• از بالش برای تنظیم ارتفاع استفاده شود.
• از سرویس فرنگی استفاده شود.
• برای استراحت و خوابیدن حتما از تخت استفاده شود.
• استفاده از بسته یخ می تواند در کاهش درد و تورم بسیار موثر باشد.
• مصرف دارو ها طبق تجویز پزشک انجام شود.
• پانسمان ها به طور منظم تعویض شود.
• در صورت بروز درد، عفونت و یا مشکلی حتما با پزشک خود تماس حاصل فرمایید.
• به مدت 4 الی 6 هفته از انجام رانندگی اجتناب شود.
• به طور تناوبی دمای بدن، چک شود. تا در صورتی که دمای بدن افزایش یافت حتما اقدامات مراقبتی انجام شود.
• لازم به ذکر است افرادی که تعویض مفصل زانو و یا همان آرتروپلاستی زانو انجام می دهند، نمی توانند تا مدتی ورزش های سنگین و سخت( همچنین دویدن) را انجام دهند.
• بعد از انجام جراحی آرتروپلاستی زانو یا تعویض مفصل زانو فرد باید بعد از گذراندن 48 ساعت بعد از جراحی، اقدام به فیزوتراپی به کمک فیزوتراپیست نماید. بیمار ممکن است در روز های اولیه بعد از جراحی و در حین انجام فعالیت در فیزوتراپی، با کمی درد، ناراحتی و تحرک کم در زانو همراه شود. حرکت دادن زانو ، باید در حین پیاده روی و خواب نیز انجام شود.
• باید به مدت چند هفته ، افرادی که جراحی آرتروپلاستی زانو انجام داده اند برای کم بودن فشار بر روی پروتز زانو، از عصا، واکر و یا ویلچراستفاده کنند.
• افرادی که جراحی آرتروپلاستی زانو انجام داده اند، باید این نکته را بدانند که بالا و پایین رفتن زیاد از پله توصیه نمی شود زیرا فشاری که به زانو و پروتز ها وارد می شود سبب ایجاد عوارض نامطلوب می شود.